Matty Hakvoort – november 2021 – De eeuwige liefde

‘True love will find you in the end’
 
 D. Johnston. A
  Amerikaans muzikant en illustrator.
 
Deze zin is onderdeel van een prachtig liedje van Daniel Jonston waarin hij zingt dat uiteindelijk de liefde jou zal vinden. De tekst zegt dat liefde er altijd zal zijn als je je er maar voor beschikbaar stelt.
 
Liefde is een groot en belangrijk woord. Het heeft vele betekenissen en is altijd kwetsbaar als het wordt gebruikt. Als het al te gemakkelijk wordt gebruikt klinkt het hol en leeg.
Pas las ik een intrigerende visie van de dichter Joseph Brodsky (Nobelprijswinnaar Amerikaans-Russische dichter1940-1996). Bij liefde gaat het volgens hem om de relatie met ‘het eeuwige’.
 
‘Liefde is in wezen een houding van het oneindige jegens het eindige.’ 
 
Liefde is een woord dat het oneindige zoekt.
Zo wordt er gesproken van eeuwige liefde, liefde die voortgaat, over de dood heen.
Het is een oer verlangen en komt als een terugkerend thema voor in de literatuur en poëzie. Romeo en Julia zijn daar een mooi voorbeeld van.  Brodsky benadrukt dat verhalen over liefde in alle talen zijn terug te vinden, universeel zijn, als het gaat om het idee van de oneindigheid ervan. Het gaat volgens hem niet alleen om het woord liefde maar ook om de verhalen, deze leiden naar een houding in het leven.
 
Niet lang geleden had ik een bijzondere ervaring met H. een positief ingestelde, sociale, aardige man met kanker. Het was opvallend en ontroerend hoe hij zich ondanks zijn toenemende beperkingen met volle overgave bleef richten op datgene wat het leven mooi maakt. Het werd al snel duidelijk dat de ziekte erg agressief was en de behandeling weinig deed. Hij moest hij zich gaan voorbereiden op het grote afscheid.
Steun bieden bij het afscheid is heel moeilijk want we willen allemaal zo graag dat het niet zou hoeven. Het is in die laatste fase van ziek zijn altijd een zoektocht welke aanwezigheid het meest past en welke precieze woorden er te vinden zijn. Alles wat gezegd wordt lijkt zo definitief. Er kan niet meer op terug gekomen worden. Woorden wegen dan zwaarder.
De behoefte om iets te zeggen dat het afscheid minder schrijnend maakt, is er altijd. H. piekerde over het afscheid nemen, hij kon geen houvast vinden, geloofde allang niet meer en had geen idee daarvoor in de plaats. Het zou zo mooi zijn, iets te bedenken waardoor het weggaan, zelfs al is het maar gedeeltelijk, ongedaan gemaakt kan worden. Zo vroeg ik aan H. of hij zich kon voorstellen dat hij zou voortleven in de gedeelde liefde die hij met zijn vrouw en kinderen had ervaren. Hij bleek duidelijk door deze vraag aangesproken.
In het verlengde van deze vraag gaf ik hem een tekst van Gerard van het Reve
 
“Eigenlijk geloof ik niets,
en twijfel ik aan alles, zelfs aan U.
Maar soms, wanneer ik denk dat Gij waarachtig leeft,
dan denk ik, dat Gij Liefde zijt,
en eenzaam,
en dat, in zelfde wanhoop,
Gij mij zoekt,
zoals ik U.”
 
― Gerard Reve, Nader tot U
 
Reve hoopt dat de kern van het leven Liefde is. Als dat zou mogen zijn, dan zal het ‘alleen zijn’ ook voor eeuwig worden opgeheven. De woorden God en Liefde zijn hier volledig inwisselbaar. Het gaat bij Reve over ‘de taal van de liefde’. Dit sprak H. aan, het was niet zijn oude wereld met een omschreven Godsbegrip en het kon door de gekozen woorden wel een natuurlijk vervolg van zijn eerdere denken zijn.
 
 De tekst gaf hem nieuwe ruimte en kon hem verbinden met zijn familie.
Zo kan taal zelf ook liefdevol zijn.