Matty Hakvoort – December 2017 – Hoop, verlangen en verdriet ineen

“I hardly ever get a chance to hear my old songs…I listen to them like I’m listening to someone else. I have a lot of respect for the young heart who produced those visions.” Leonard Cohen

Deze tekst geeft prachtig weer hoe in een mensenleven, wat ooit geweest is, ver weg kan lijken. Hoe de ervaring van nu zo dominant kan worden, dat bijvoorbeeld als je ziek bent, het lijkt of het leven van ‘voor de ziekte’, een andere persoon betrof. Zo lukt het dan nauwelijks meer om de “oude wereld” terug te halen en de onbevangen levenshouding die er ooit was, waar hoop verlangen en verwachting alles leken te bepalen, nooit heeft bestaan. Die mooie jongeling was een ander.

Tegelijk kan het sterke verlangen ontstaan om weer daar terug te keren, een soort heimwee naar hoe het was. Ondanks het verdrietige gevoel wat hiermee gepaard kan gaan, kan de combinatie met verlangen ook leiden tot een soort weemoed die een bepaalde aantrekking heeft.  Als er iemand goed was om deze vermengde gevoelens te vertolken is het wel Leonard Cohen. Een van zijn beroemdste  liedjes was niet voor niets “Bridge over troubled water” een titel die in een keer duidelijk maakt dat het gaat over zorgen hebben en hoop; het weer verbinden van twee werelden.

Vrijdag 11 november overleed Leonard Cohen op 82 jarige leeftijd . Voor velen uit mijn generatie en ook voor mij, heeft zijn muziek een enorme steun betekent in de zoektocht naar je zelf, in de woelige jaren zeventig. Hij was vaak, als een goede vriend aanwezig, een vriend door zijn melancholieke, maar ook zijn, met hoop gepaard gaande, poëtische teksten. In 2011 kreeg hij de belangrijkste  Spaanse prijs voor poëzie  en hield daar een toespraak die op een indrukwekkende wijze zijn bijzondere levenshouding weergaf. Zo benoemd hij daar zijn inspiratie bronnen en verklaart zijn erkentelijkheid aan de Spaanse dichter Garcia Lorca.

Ik citeer; “when I read, even in translation, the works of Lorca that I understood that there was a voice. It is not that I copied his voice; I would not dare. But he gave me permission to find a voice, to locate a voice, that is to locate a self, a self that that is not fixed, a self that struggles for its own existence.”

Zoals ik dit lees, geeft  hij aan dat hij door die poëzie te leren kennen, zich bewust werd van het bestaan van “zijn innerlijke stem” en voelde hij toestemming om daar naar te gaan luisteren. In dezelfde toespraak gaf hij aan dat, toen hij ouder werd, hij deze innerlijke stem ervoer, alsof hij instructies kreeg en noemt hij welke de belangrijkste waren. Ten eerste noemt hij dat het belangrijk is om nooit ‘willekeurig te klagen of om over kleine teleurstellingen  een treurdicht te scheppen. Ten tweede noemt hij dat, bij het tot uitdrukking brengen van het uiteindelijke definitieve verlies dat iedereen te wachten staat, exclusief uit te gaan  van “de waardigheid van de persoon” die het treft en “de schoonheid van het leven “. Kort gezegd het moet altijd gaan om waardigheid en de schoonheid van het leven.

In het Huis aan het water zijn dat ook de belangrijkste waarden die we samen willen uitdragen. Gelukkig gaat het niet alleen om verlies, maar ook om het hebben van hoop en dat is nu precies zo mooi uitgedrukt in de ode aan het leven die Leonard Cohen heeft uitgedrukt in zijn muziek en in zijn teksten.

Matty Hakvoort