Matty Hakvoort – December 2019 – Hoop

HOOP

Voor wie ik liefheb wil ik heten, is de tekst die naar boven komt als ik nadenk over het stukje voor de komende Nieuwsbrief. Het is de titel van een gedicht van Neeltje Maria Min, waarmee ze in de zestiger jaar voorgoed bekend werd. Zelf maakte ik er halverwege mijn leven mijn eigen lijfspreuk van: voor wie en wat ik liefheb wil ik leven. Na vallen en opstaan in mijn leven was dit wat ik nooit meer wilde vergeten. De zinnen wijzen me vaak de weg in mijn eigen bestaan en ze zijn de achtergrond van mijn mee-hopen met de patiënten die ik zie zoeken naar nieuwe betekenisgeving in hun leven met kanker. 

Lotte is 55 jaar als ik haar vorig jaar voor het eerst zie. Vanaf 2011 heeft ze een woningbrand (materiele schade) meegemaakt, kreeg uitgezaaide borstkanker en erna een dreigende nekhernia. Ze slikt al jaren hormoonpillen en is de baan waar ze veel aan ontleende kwijt. Ze is 100% arbeidsongeschikt verklaard. Ze komt binnen met de vraag dichter bij haar emoties te kunnen komen, te accepteren dat die er mogen zijn. Ze hoopt daarmee haar verdriet en verlies een plek te kunnen gaan geven of te verwerken. ‘Ik kom uit een gezin zonder emoties, huilen deden we niet, alleen maar vooruitkijken. Ik heb goed geleerd een masker op te zetten. Na de dood van mijn moeder, kerst 2018 lukte dat niet meer.’

Het is een bijzondere vraag waar Lotte mee komt. Meestal ben ik degene die de ander moet overtuigen van de grote betekenis om verdriet toe te laten maar nu is het Lotte die me de weg naar haar verdriet zal wijzen. Ze heeft in al die tijd van haar trauma’s nooit gehuild. Wel mindfulness geprobeerd, zonder resultaat. ‘Waarom huil ik niet?’ vraagt ze.

Hoe weet ze dat huilen haar goed zal doen?  Daar heeft ze geen echt antwoord op. Maar ze is heel duidelijk in haar vraag. Lotte ontroert me in haar verlangen dat ze zo stevig neerzet.          

 ‘Afgelopen week zag ik een film over de terroristische aanslag in Zweden: dan komen de tranen wel, maar ik veeg ze venijnig weg.’ 

Als ik daarop inga komt er een andere kant bij haar naar boven. 

‘Ik wil niet huilen’, zegt ze, ‘het is een teken van zwakte.’

‘Er zijn dus twee kanten’ leg ik uit: ‘één kant die aanvoelt dat er verdriet zit dat gehuild moet worden, en een andere kant die er tegenin gaat.’ We kunnen die andere kant verbinden met het voorbeeld wat ze thuis voorgeleefd heeft gezien. Wie van de twee gaat winnen?

Wat me die eerste keren dat ik haar zie vooral opvalt is hoe boos Lotte is op de wereld. Alles is haar afgepakt. Echt stilstaan bij wat haar is overkomen lukt niet. Ze heeft niets gevoeld bij alles wat ze heeft meegemaakt en ze vermijdt haar kwaadheid serieus te nemen en het verdriet slikt ze meteen in. Ze laat vooral zien hoe ze haar gevoelens wegmaakt door er óver te praten. Maar ze komt trouw, neemt de afspraken serieus, doet haar best door veel te vertellen, blijft herhalen te willen voelen. Ik probeer haar vooral te blijven volgen, rustig door te gaan.

Haar verlangen en hoop moeten haar en deze keer ook mij de weg wijzen. Ik moet geduld hebben met het rustig aangaan van alles wat we onderweg tegenkomen aan hobbels om bij haar diepe pijn te komen in wat ze allemaal is kwijtgeraakt. We staan dan ook eerst stil bij de dagelijkse veranderingen die er door haar leven met kanker zijn ontstaan. De anderen hebben geen idee waar ze doorheen gegaan is, houden geen rekening met haar gevoelens. Ze voelt zich niet gezien en gehoord. We oefenen in rollenspel met ruimte leren nemen in haar nieuwe wereld en dat helpt. Haar kwaadheid krijgt de juiste woorden en kan dan anders beleefd worden. Af en toe komen er sporen verdriet die ze kan toelaten. Ze vindt het nog te weinig, ik daarentegen hang de vlag uit. 

Het blijkt het begin van een kentering. Lotte neemt alles in zich op en het lukt haar om de conflicten waar ze eerst alleen over sprak nu ook aan te gaan.  Ze gebruikt de woorden die passen bij haar verlangen gezien en gehoord te worden. Ze wordt levendiger, vraagt om opdrachten, is blij met ons contact waar we inmiddels als op een tandem haar hoop volgen. Ze kan haar kwaadheid, verdriet en verlangen een nieuwe kleur geven en ontdekt dat het in haar leven met chronische kanker vooral gaat om nieuwe zingeving te vinden. 

Ik wens eenieder een mooie december maand.

Angela van Driel-Corthals, psychotherapeute.

blog-psychotherapeut.nl.