Loslaten betekent tijdelijk het houvast verliezen Niet loslaten betekent voor altijd het houvast verliezen (Soren Kierkegaard, filosoof   1813 – 1855 )

Wat maakt dat de ene mens, als gevolg van zijn veranderde lot zich moeilijk kan aanpassen, terwijl de ander zich al vrij snel kan richten op wat overblijft en het oude leven kan loslaten? Als alles door een ziekte op losse schroeven komt te staan, wat zou dat met mij doen? Een vraag die iedereen zich ongetwijfeld weleens stelt. Zou ik sterk genoeg zijn om ‘bij mij zelf te blijven, niet in paniek te raken, mij niet te verliezen in angstvisioenen of depressief worden’? Is er te voorspellen wie er goed in staat is om met een onzekere en bedreigende situatie om te gaan?

Regelmatig hoor ik gezonde mensen uitsprekendat zij zichzelf goed in staat achten het eigen verlies te verdragen: het leven is mooi geweest en men heeft al veel gekregen. Daarna wordt hier vaak aan toegevoegd dat het meest moeilijke is, om ‘de geliefde ander(en)’ in de steek te laten. Als men zichzelf kan zien vanuit de ogen van de “geliefde ander”, lijkt het vaak meer mogelijk om het eigen verdriet te beleven. Via het verdriet van de ander durft men makkelijker het eigen verdriet toe te laten. Hoe meer geliefden, hoe meer verdriet mogelijk wordt, zou je kunnen zeggen.

Omgaan met onzekerheid over het leven, kan voor sommigen betekenen dat als de onzekerheid te groot wordt, de neiging ontstaat alvast los te laten. Zo sprak ik iemand die deze gedachte zo sterk had, dat toen zij de diagnose kanker kreeg vanaf dat moment emotioneel afstand van haar partner probeerde te nemen. ‘Als hij zonder mij verder moet, kan hij dit beter als er meer afstand is, als ik zijn leven alvast maar loslaat’. Pas vele jaren later, nadat bleek dat er een betere prognose was, vertelde zij dit aan haar man. Deze was al die tijd ongelukkig geweest, maar wist al die tijd niet goed waarom.

Rene Gude (denker des vaderlands , filosoof, overleden in 2016)  noemde in een interview dat voor hem de moeilijkste vraag om op te lossen  was; “hoe kan het zo lang mogelijk blijven lukken om met mijn dierbaren en aan het leven verbonden te blijven, ook in het laatste deel van mijn ziekbed.” Hij koos dus juist voor verbonden blijven aan het leven en tot het allerlaatst ‘samen blijven’. Hoe bereik je iemand aan de andere kant van de streep? Het idee dat je van het ene op het andere moment wat je dierbaar is, moet loslaten, kan niemand zomaar verdragen. “Loslaten” zoals Kierkegaard  bedoeld heeft is leren beseffen dat ‘het tijdelijke’ van alles een gegeven van het leven zelf is. Het idee dat alles waar je aan verbonden bent voortdurend beweegt en verandert. Dat het fixeren het leven en vooral bezig zijn met het zeker stellen van de toekomst, niet meer zekerheid, maar juist nog meer onzekerheid oplevert.Het leren leven met de wetenschap dat niets vast staat. Dat is onze opdracht.

Twijfel en onzekerheid delen verandertde feiten niet, maar maakt het ‘alleen zijn’ minder. Rene Gude  stelt dat het enige tegenwicht in tijden van grote onzekerheid is, om zo lang als het kan verbonden te blijven met geliefden en het leven te met hen te delen. Het klinkt zo simpel, maar om het verhaal van de ander te delen, moet er ruimte worden gemaakt. Die is er niet vanzelf. Bewust loslaten van eigen beslommeringen en beschikbaar zijn om echt te luisteren. Ruimte maken, soms gewoonweg door er voor hem of haar te zijn. Dat soort vrijmaken kan voor verbinding zorgen. Het lijkt tegengesteld; je eigen verhaal loslaten en tegelijk betrokken zijn, compassie hebben met de ander.

De waardering van onze bezoekers wordt voor een groot deel bepaald door de mate waarin het ons lukt op die manier beschikbaar te zijn. Die waardering vaakwordt uitgesproken en motiveert in hoge mate om samen in dezelfde richting te blijven voortbouwen.

Matty Hakvoort