Matty Hakvoort – april 2021 – Like a bridge over troubled water

How still,
How strangely still
The water is today
It is not good 
For water
To be so still that way
 
 
 “Sea calm”.    Langston Hughes   1902 – 1967
 

Dit gedicht drukt een stilte uit die voelbaar is sinds het Covid-virus ons leven domineert.
Door het verminderde samen, de verminderde mobiliteit en ieder meer op zijn eigen eiland, ontstaat stilte tussen mensen.
Deze noodgedwongen stilte deugt niet, het is ’troubled water’, het zou misschien zelfs een stilte voor de storm kunnen zijn. Tegelijk is er in het gedicht de op zichzelf staande aantrekkelijkheid van het beeld van een kalme zee. Er is een moment van bewegingsloosheid.
 
Het Covid-virus zette alles stil. Zomaar doorgaan kon niet meer.
 
Ook bij diegene bij wie de ziekte kanker is vastgesteld, staat de wereld van het een op het andere moment stil.
Onzekerheid over het bestaan, praktische en psychische problemen, verlies van vrijheid in allerlei zin, het onbevangen naar de toekomst kijken, alles is veranderd. Het gaat eerst om het hier en nu, niet meer om ergens naar toe te gaan. Denken over de toekomst is dan niet meer mogelijk.
 
Het is een soortgelijke ervaring die ons allen nu treft.
Met de komst van het Covid-virus lijkt de tijdsbeleving veranderd te zijn, het hier en nu wordt belangrijker, er wordt meer bij de dag geleefd, plannen voor de toekomst worden uitgesteld en leuke momenten worden als piketpaaltjes gebruikt om naar toe te leven.
De leefwereld wordt verkleind, de omgang met mensen meer selectief, er is minder ruimte voor de ruis van allerlei minder belangrijke zaken en verlangens richten zich op de kleine dagelijkse genoegens. Er is verstilling.
 
Het beeld van een kalme zee in het gedicht drukt de aantrekkelijkheid hiervan uit. Als de hectiek van het leven minder is, heeft dit ook een positieve kant. 
Zo kan, als de ziekte kanker je treft, het verkleinen van de leefwereld ook een positieve invloed hebben, zelfs als het noodgedwongen is. ‘Alsof het leven intensiever en wezenlijker wordt’, heb ik met regelmaat horen zeggen. Door het verkleinen van de wereld kunnen relaties juist verdiepen en dat wat mooi is en liefdevol beter tot zijn recht komen.
 
Kan de dreiging van het Covid-virus ons ertoe aanzetten om op dezelfde positieve manier te veranderen?
Door het grote leed in onze omgeving, de eenzaamheid en het gedeelde lot van onvrijheid, kan het besef toenemen dat we elkaar nodig hebben. Het ‘stil gezet worden’ kan helpen om ons te bezinnen over wat wezenlijk is en om meer selectief te zijn met waar we ons op richten. Het gevolg zou kunnen zijn dat we minder in de toekomst en intenser in het hier en nu gaan leven. Ervaringen uit de wereld van degenen die ernstig ziek werden, leert dat deze veranderingen kunnen aanhouden.
 
Misschien zijn er al tekenen dat er iets ten gunste is veranderd. Zo is er de bereidheid van velen om een lange tijd van grote onvrijheid te accepteren. Als dit voortkomt uit een toename  van het besef van onderlinge afhankelijkheid en kwetsbaarheid, kan dit als een positieve kracht gezien worden. De acceptatie om veel in te leveren, ten dienste van het algemeen belang, toont een enorm potentieel voor de toekomst. Het gaat om het samen kunnen veranderen als het er echt op aan komt.  Het toont dat als er grote onzekerheid dreigt, we ons aan kunnen passen. Het menselijk lot is dat we moeten leven met onzekerheid.
 
Voor degene die ziek wordt zijn het samen, het verbonden blijven en elkaar vast kunnen houden, de belangrijkste waarden. De steun die hier vanuit gaat, verbetert de kwaliteit en de zin van leven.
Hier kunnen we in deze moeilijke tijd met zijn allen van leren.
 
We leven in een wereld die minder maakbaar is dan we willen geloven. Door het toegenomen besef van existentiële kwetsbaarheid, kan de behoefte aan gezamenlijkheid, aan gemeenschapszin groter worden.
 
Like a bridge over troubled water
I will lay me down
 
Simon and Garfunkel
 
Het zich neer willen leggen om samen een brug te vormen is waar het om gaat.